Gisteren en vandaag stonden in het teken van de reactie van het Openbaar Ministerie (OM) op de op 3, 4 en 5 november door de verdediging gepresenteerde wensen tot nader onderzoek. Het OM meent dat een enkele wens kan worden ingewilligd en dat aan alle andere wensen voorbij moet worden gegaan.

Verder is gesproken over de in het zittingsblok van juni 2020 door de verdediging ingediende verzoeken tot nader onderzoek, waarop nog moet worden beslist. Ook het OM heeft een aantal vorderingen ingediend, waarop de verdediging heeft gereageerd.

Reactie OM in hoofdlijnen op nieuwe verzoeken

Afwijzen

Veel van het onderzoek waar de verdediging om vraagt, zegt het OM al te hebben gedaan. Daarnaast is in de ogen van het OM bij tal van wensen onvoldoende onderbouwd waarom dat van belang of noodzakelijk is. Daarbij wijst hij erop dat het enkele feit dat een verdachte het niet eens is met de uitkomst van een onderzoek of met een verklaring van een getuige, onvoldoende is om nader onderzoek toe te staan. Onderzoek moet, zo heeft het OM gesteld, opheldering kunnen geven of relevante informatie kunnen opleveren zodat het kan bijdragen aan de waarheidsvinding. Verzoeken tot het horen van medeverdachten die tot nu toe nergens op hebben gereageerd of via de media hebben laten weten niet te willen meewerken, zouden moeten worden afgewezen omdat niet aannemelijk is dat zij (binnen een aanvaardbare termijn) kunnen worden gehoord. Datzelfde geldt voor de gevraagde getuigen die volgens verschillende berichten zijn overleden.

Toewijzen

Het OM heeft de video getoond die op internet is verschenen van een interview met een van de medeverdachten. De verklaring van die medeverdachte in dat interview geeft reden om aan te nemen dat die medeverdachte nu wel vragen zou kunnen en willen beantwoorden die bijdragen aan de waarheidsvinding. Het OM vindt daarom dat het verzoek van de verdediging om deze medeverdachte als getuige te horen, moet worden toegewezen.

Statenklacht

In reactie op het verzoek van de verdediging over de door de Nederlandse regering bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) ingediende klacht tegen de Russische Federatie, heeft het OM gewezen op zijn zelfstandige, onpartijdige taak in het Nederlands rechtsbestel. Het OM heeft aangegeven uit te zijn op waarheid en gerechtigheid en vrij te zijn om zijn oordeel over de zaak aan te passen als het onderzoek daar aanleiding voor zou geven. Verder benadrukt het OM dat die procedure los staat van deze strafzaak en dat daarin een andere vraag moet worden beantwoord dan in deze strafzaak.

Eerdere verzoeken verdediging

Op 3 juli 2020 heeft de rechtbank op een flink aantal eerdere verzoeken tot nader onderzoek nog niet beslist, omdat voor een goede beoordeling daarvan belangrijk was om de proceshouding van de verdachte af te wachten. De verdediging heeft zich in een brief uitgelaten over die verzoeken en een paar verzoeken ingetrokken. Het OM heeft daarop gereageerd, mede in het licht van de vorige week door de verdediging getoonde verklaring van verdachte.

Vorderingen OM

Het OM heeft gevorderd de video’s met de verklaringen van twee verdachten, die in dit zittingsblok op zitting zijn getoond, toe te voegen aan het dossier van alle vier verdachten. Ook heeft het OM gevorderd dat een volledig en nog eens op juistheid gecontroleerd transcript van die video’s aan de dossiers wordt toegevoegd. Verder heeft het OM een eerder door hem gedaan en afgewezen verzoek herhaald om de rechter-commissaris opdracht te geven een samenstelling te maken van de verhooropname van een gehoorde, en volgens het OM belangrijke, getuige, zodat die opname eventueel bij de inhoudelijke behandeling kan worden getoond.

De verdediging verzet zich tegen toewijzing van de eerder afgewezen vordering die gaat over de verhooropname van de getuige. De verdediging stelt zich verder op het standpunt dat de video’s die het OM op zitting heeft getoond, alleen aan het dossier kunnen worden toegevoegd als er onderzoek naar gedaan kan worden.

In de zaken van de drie verdachten die niet zijn verschenen en zich ook niet laten bijstaan door een advocaat, heeft de rechtbank beslist dat de door de verdediging opgenomen en getoonde video’s met een verklaring van hun cliënt, met een goed transcript, in de procesdossiers zal worden gevoegd.

Verzoek Rechtsbijstandsteam

Het Rechtsbijstandsteam (RBT) heeft gevraagd om meer stukken te ontvangen dan het RBT tot nu toe heeft gekregen.

Verdere planning

De rechtbank zal op 25 november 2020 om 13.00 uur beslissen welke verzoeken van de verdediging en welke vorderingen van het OM wel en welke niet worden toegewezen. Als dat niet voor alle verzoeken lukt, zal de rechtbank dan beslissen hoe verder met die verzoeken zal worden omgegaan.
De zaken van de andere drie verdachten zullen op 1 februari 2021 worden voortgezet.