Ook is gesproken over de eerdere vordering van het Openbaar Ministerie tot het houden van een schouw. Daarnaast is gesproken over de afgelopen weekend door het programma Nieuwsuur uitgezonden reportage, waarin duidelijk is geworden dat Nieuwsuur beschikt over vele afgeluisterde telefoongesprekken die zouden zijn gevoerd door een verdachte in deze strafzaak. Onderwerp van gesprek is verder geweest de inmiddels ingediende vorderingen tot schadevergoeding van nabestaanden en het uitoefenen van het spreekrecht.

Nader onderzoek rechter-commissaris

De rechter-commissaris heeft voor deze zitting schriftelijk aangegeven hoe het staat met het nog te verrichten onderzoek. Een deel van dat onderzoek is afgerond. De resultaten daarvan zullen aan het dossier worden toegevoegd. Het overige onderzoek is nog gaande, zoals een onderzoek naar de mogelijkheden om van de autoriteiten van de Verenigde Staten van Amerika satellietbeelden beschikbaar te krijgen. Ook wordt bijvoorbeeld nog gewacht op een reactie op de nodige rechtshulpverzoeken die zijn uitgegaan naar de Russische Federatie en Oekraïne om een aantal getuigen te horen.

Vordering tot een schouw

Het Openbaar Ministerie blijft bij het eerder gedane verzoek tot het houden van een schouw. Een schouw heeft volgens het Openbaar Ministerie een duidelijke meerwaarde bij de beoordeling omdat de schade beter zichtbaar is in het echt dan op papier of in een 3D-scan. De verdediging erkent dat het schadebeeld cruciaal is voor de berekeningen en bevindingen van de deskundigen, maar ziet niet goed in welke bijdrage een schouw zou kunnen leveren aan de door de rechtbank te nemen beslissingen, omdat zelfs de deskundigen het niet eens zijn over hoe de schade moet worden geduid. Als de rechtbank beslist tot een schouw, meent de verdediging dat ook de wrakstukken aanwezig moeten zijn die de deskundigen verdeeld houden.

Tapgesprekken

Vanuit haar verantwoordelijkheid voor het dossier in deze strafzaak is de rechtbank nagegaan of de afgeluisterde tapgesprekken die afgelopen weekend onderwerp waren van de reportage van het programma Nieuwsuur, uit het dossier van deze strafzaak zouden kunnen zijn verkregen. Dat blijkt niet het geval te zijn, waarmee de bron van die tapgesprekken onduidelijk blijft. De verdediging plaatst daar vraagtekens bij. Zij wil dat de rechtbank het Openbaar Ministerie opdraagt onderzoek te verrichten naar hoe de tapgesprekken in handen zijn gekomen van Nieuwsuur.

De verdediging heeft ook verzocht om inzage in alle beschikbare bestanden en data van de afgeluisterde gesprekken waarover het Openbaar Ministerie (of andere leden van het JIT) beschikt. Zij acht die tapgesprekken van belang om aan te tonen dat haar cliënt niet de rol heeft vervuld die hem door het Openbaar Ministerie wordt toebedeeld.

Vorderingen tot schadevergoeding

Op 13 april 2021 zijn door 290 nabestaanden vorderingen tot schadevergoeding ingediend. Het rechtsbijstandsteam heeft een algemene toelichting gegeven op deze vorderingen en de keuzes die daarin zijn gemaakt. Zo is er met de nabestaanden voor gekozen om enkel de vergoeding van smartengeld te vorderen. Voor het bepalen van de hoogte van die vorderingen is gebruik gemaakt van vaste bedragen van € 40.000,- tot € 50.000,- per nabestaande per slachtoffer, afhankelijk van het soort relatie/band tussen nabestaande(n) en slachtoffer(s).

De verdediging acht zich vanwege de complexe vragen en de achtergrond van het Oekraïense en/of internationale recht, waarvoor bijzondere expertise nodig is, niet in staat verweer op de vorderingen te kunnen voeren. Zij heeft de rechtbank verzocht te beslissen of de vorderingen door de rechtbank kunnen worden behandeld in deze strafzaak. Het rechtsbijstandsteam heeft aangegeven juist met de nabestaanden te hebben gekozen voor het indienen van beperkte en overzichtelijke vorderingen om te voorkomen dat de rechtbank daar in deze strafzaak geen beslissing over zou kunnen nemen. Wat het Rechtsbijstandsteam betreft is het feit dat Oekraïens recht van toepassing zou zijn op de beoordeling van de vorderingen, geen reden om in deze strafzaak niet over de vorderingen te beslissen, omdat expertise ingewonnen kan worden.

Spreekrecht

De nabestaanden hebben aangegeven ruim van te voren duidelijkheid te willen over wanneer zij van hun spreekrecht gebruik kunnen maken. De rechtbank heeft laten weten dat als de inhoudelijke bespreking van het dossier plaats vindt in juni/juli 2021, de nabestaanden die willen vertellen welke gevolgen het neerstorten van MH17 heeft gehad voor hun leven, het spreekrecht kunnen uitoefenen in het zittingsblok van september 2021. De nabestaanden die zich ook uit willen laten over het bewijs, zouden hun spreekrecht dan later uit kunnen oefenen, als het onderzoek bij de rechter-commissaris is afgerond en is besproken op zitting.

Verdere verzoeken verdediging 

De verdediging heeft nog een aantal verzoeken ingediend, zoals het (nader) horen van NFI-deskundigen en een deskundige van Almaz-Antey en het horen van twee getuigen ten aanzien van wie de rechtbank een eerder verzoek heeft afgewezen. Ook wenst zij dat de al door de rechter-commissaris gehoorde deskundigen van het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum en het Royal Military Academy de informatie verstrekken die ze naar aanleiding van vragen van de verdediging bij de rechter-commissaris nog moesten uitzoeken.

Morgen 16 april 2021

De rechtbank heeft de zitting onderbroken tot morgenochtend 10:00 uur. Dan zal het Openbaar Ministerie reageren op de voorliggende verzoeken en kan de verdediging daar weer op reageren. Voor zover mogelijk en nodig zal de rechtbank morgen een aantal beslissingen nemen.


Kijk hier de livestreambeelden terug: 
Livestream 15 april 2021 deel 1
Livestream 15 april 2021 deel 2
Livestream 15 april 2021 deel 3
Livestream 15 april 2021 deel 4